skip to Main Content

Ami iha kompromisu atu apoia ekonomia nasionál através enkoraja no fasilita komérsiu lejítimu. Nu’udar ajénsia governu ne’ebé enkarregadu ba movimentasaun merkadoria sira liuhusi ita-nia fronteira sira, ami dezempeña kna’ar ida fundamentál atu proteje ita-nia nasaun husi importasaun no esportasaun ba merkadoria sira ilegál no restritu no asegura katak direitu no impostu apropriadu hotu-hotu sei kobradu hodi governu nia naran.

Kontrolu Aduaneira

Haktuir ba dispozisaun sira ne’ebé hatuur iha Kódigu Aduaneira (Dekretu Lei 14/2017), ami iha direitu legál atu halo pasa-revista ba kualkér merkadoria, ema, veíkulu, no meiu transporte seluk ne’ebé mak tama mai ka sai husi territóriu Timor-Leste.

Ami-nia objetivu mak atu hapara no halo pasa-revista ba ema ka sasán sira (sasán sira) ne’ebé ami konsidera bele reprezenta nível risku balun. Bainhira halo avaliasaun ida-ne’e, ami konsidera faktór lubuk balun, inklui:

  • Ita-boot nia istóriku konformidade anteriór ho ami no ajénsia governamentál relevante sira seluk
  • Tipu merkadoria sira, no sira mai husi ne’ebé ka atu ba iha-ne’ebé
  • Informasaun ne’ebé simu husi ajénsia parseiru sira seluk

Iha okaziaun sira balun, ami bele hapara no halo pasa-revista ba ita-boot nia sasán sira atu konfirma katak ita-boot sei kumpre nafatin regra sira.

Tipu husi Kontrolu sira

Depoizde ita-boot aprezenta tiha ita-nia deklarasaun ba iha ASYCUDA World, ita-boot na sasán sira sei enkamiñada ba iha dalan ida husi dalan haat:

FAIXA MEAN

Ita-boot nia sasán sira sei inspesionadu fízikamente husi funsionáriu alfándega ida. Iha kazu sira balun,
no depende ba tipu merkadoria sira, fiskalizasaun ida-ne’e bele envolve reprezentante ida husi ajénsia governu ida seluk. Porezemplu, se ita-nia sasán ne’e inklui animál moris, provável katak ofisiál ida husi Ministériu Agrikultura no Peska envolvidu

FAIXA KINUR

Ita-nia deklarasaun, no dokumentu sira ne’ebé ita-boot hatama hamutuk, sei fiskaliza husi funsionáriu alfándega ida. Se karik identifika katak iha irregularidade, entaun ita-boot nia sasán sira sei enkamiñadu ba faixa mean hodi halo fiskalizasaun fíziku. Hanesan ho faixa mean nian, verifikasaun hirak ne’e bele hala’o hodi ajénsia governamentál seluk nia naran.

FAIXA AZÚL

Ita-boot na sasán sira sei liberada imediatamente depoizde selu tiha direitu no impostu relevante sira, entretantu, ami sei fiskaliza dokumentu sira iha loron ruma oinmai atu konfirma katak buat hotu la’o tuir orden.

FAIXA VERDE

Kualkér sasán ne’ebé la selesionadu husi faixa tolu primeiru iha leten, sei nekamiñadu ba Faixa Verde. Ida-ne’e signifika katak bainhira ita-boot selu tiha direitu no impostu relevante sira, ita-nia sasán sira-ne’e sei liberada imediatamente sein nesesidade ba kualkér tipu inspesaun.

Iha kazu sira balun, ami nafatin sei bele halo insepsaun ba sasán sira ne’ebé mak enkamiñadu ona ba iha faixa verde, entretantu; ida-ne’e sei la akontese iha baze regulár, no se karik nune’e duni, ita-boot tenki husu atu ko’alia ho jerente ka supervizór alfándega nian ida.

Wainhira merkadoria komersiál sira tama mai Timor-Leste, sira sei tama mai liu husi fronteira áerea ka husi tasi, ka através terrestre nian ida. Depoizde xegada, iha rekezitu legál ida ba sasán hirak ne’e atu kolokadu iha “tratamentu aduaneiru” ida durante prazu espesífiku ida nia laran. Ida-nee simplesmente signifika katak merkadoria sira-ne’e tenki deklaradu mai ami nu’udar importadu, re-esportadu, ka kolokadu iha fasilidade entrepostu aduaneiru nian ida aprovadu.

Importante liuliu, tenki kompleta ida-ne’e iha prazu estritu ida nia laran, tanba naun-kumprimentu ba obrigasaun sira-ne’e sei rezulta iha sei rezulta iha impozisaun automatikamente ba multa finanseira ida husi ami:

  • Xegada liuhusi tasi: loron útil ka loron-serbisu 30
  • Xegada liuhusi aérea ka terrestre: loron útil ka loron-serbisu 20

Komunikasaun Voluntária ba Erru sira

Se ita-boot hatene katak ita-boot halo ona erru ruma iha deklarasaunida, halo favór fó-hatene mai ami nune’e ami bele halo alterasaun apropriada. Hodi fó-hatene mai ami, ne’e hatudu katak ita-boot komprometidu atu kumpri voluntariamente. Mezmu se ita-boot na sasán sira deklaradu ona husi ami, ami sei nafatin bele halo alterasaun ida pós-liberasaun nian.

Mantein Rejistu Ezata

Tuir lei haruka, ita-boot iha obrigasaun atu mantein no prezerva kualkér dokumentasaun relasiona ho ita-nia atividade sira komersiál nian ba períodu tinan lima. Halo favór sertifika katak ita-boot mantein dokumentasaun ne’ebé loloos, no mantein dokumentu sira-ne’e devidamente arkivadu hodi nune’e fasil ba ita-boot atu asesu. Iha kazu sira balun, ami bele husu atu haree dokumentu sira-ne’e hodi konfirma ita-boot nia nível konformidade.

Hatama Deklarasaun sira ne’ebé Ezata no Dokumentu Komprovativu sira

Nu’udar ita-nia responsabilidade atu garante katak ita-boot aprezen deklarasaun ba importasaun ka esportasaun ne’ebé verdadeiru no ezata, no inklui dokumentu sira ne’ebé loloos:

  • Fatura (sei la aseita ka simu fatura pró-forma).
  • Lista embalajen.
  • Bill of Lading/ Karta de Porte Aéreu (Airway Bill).
  • Lisensa/Autorizasaun husi Ajénsia seluk (kuandu relevante).

Investe iha Ita-nia Konformidade Rasik

Atu garante katak ita-boot halo tuir ba regra no regulamentu sira ne’ebé loloos ne’e nu’udar ita-nia responsabilidade legál, no inkumprimentu ba obrigasaun ida-ne’e sei rezulta iha medida ne’ebé sei foti hasoru ita-boot. Iha kazu sira balun, ida-ne’e bele signifika katak ita-boot tenki investe tempu no isan hodi fó formasaun ba ita-nia funsionáriu, atualiza ita-nia fasilidade sira, ka mantein konta no rejistu sira. Wainhira de’it posível, ami sei koko no tulun ita-boot hodi sai voluntariamente kompatível hodi hamenus kustu sira operasionál nian. Sai voluntariamente kompatível ezije atu ita-boot verifika ho maneira proativa katak ita-boot nia sistema no prosesu internál sira rasik funsiona ho loloos. Ida-ne’e tenki inklui:

  • Mantein atualizadu ho regulamentu, polítika, ka prosedimentu sira ne’ebé foun ka alterada.
  • Dezenvolve prosesu ka prosedimentu interna ida hodi garante katak funsionáriu sira kumpri ba prosedimentu sira.
  • Treina funsionáriu sira no asegura koñesimentu no kompeténsia sira kona-ba oinsá atu aplika prosedimentu sira.
  • Adota no aplika mekanizmu kontrole interna nian hodi hamenus erru, duplikasaun no lakon informasaun krítika sira.

Ita-boot bele hatene liutan kona-ba konformidade komersiál, liuhusi foti-grava ka download ami-nia livretu informasaun kona-ba Kumprimentu ba Regulamentu sira, iha ne’e.

Feedback
Tell us more
How would you rate your experience?
Do you have any additional comment?
Next
Enter your email if you'd like us to contact you regarding with your feedback.
Back
Submit
Thank you for submitting your feedback!